Biomasowy rollercoaster – kryteria zrównoważonego rozwoju

Definicja

Zgodnie z Ustawą z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1378 z późn. zm.) biomasa to ulegającą biodegradacji część produktów, odpadów lub pozostałości pochodzenia biologicznego z rolnictwa, w tym substancje roślinne i zwierzęce, leśnictwa i związanych działów przemysłu, w tym rybołówstwa i akwakultury, przetworzoną biomasę, w szczególności w postaci brykietu, peletu, toryfikatu i biowęgla, a także ulegającą biodegradacji część odpadów przemysłowych lub komunalnych pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego, w tym odpadów z instalacji do przetwarzania odpadów oraz odpadów z uzdatniania wody i oczyszczania ścieków, w szczególności osadów ściekowych, zgodnie z przepisami o odpadach w zakresie kwalifikowania części energii odzyskanej z termicznego przekształcania odpadów.

Aktualny próg wymagający certyfikacji

Paliwa z biomasy muszą spełniać kryteria zrównoważonego rozwoju i ograniczania emisji gazów cieplarnianych określone w art. 29 ust. 2-7 i 10 RED II („KZR”) w przypadku, gdy są stosowane w instalacjach produkujących energię elektryczną, ciepło i chłód lub paliwa, o całkowitej nominalnej mocy cieplnej wynoszącej co najmniej 20 MW w przypadku stałych paliw z biomasy lub o całkowitej nominalnej mocy cieplnej wynoszącej co najmniej 2 MW w przypadku gazowych paliw z biomasy. Państwa członkowskie mogą stosować kryteria zrównoważonego rozwoju i ograniczania emisji gazów cieplarnianych do instalacji o niższej całkowitej nominalnej mocy cieplnej.

Kryteria zrównoważonego rozwoju i ograniczania emisji gazów cieplarnianych określone w ust. 2-7 i 10 RED II mają zastosowanie bez względu na geograficzne pochodzenie biomasy.

Krótka historia wdrażania historia certyfikacji kryteriów zrównoważonego rozwoju

1. KZR zostały przewidziane w RED II, którą Polska miała implementować do 2021 r., ale proces ten się nie zakończył.
2. Jednak 1 stycznia 2022 r. weszły w życie zmiany do rozporządzenia wykonawczego 2018/2066 (niewymagającego krajowej implementacji). Tym samym od 1 stycznia 2022 r. biopaliwa, biopłyny i paliwa z biomasy wykorzystywane do spalania przez podmioty objęte systemem handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (system EU ETS) powinny spełniać KZR oraz kryteria ograniczenia emisji gazów cieplarnianych określone w art. 29 ust. 2-7 i ust. 10 RED II.
3. 29 marca 2022 r. weszła w życie kolejna zmiana rozporządzenia wykonawczego (UE) 2018/2066 przewidująca możliwość przesunięcia do roku 2023 obowiązku wykazywania KZR oraz ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w odniesieniu do biopaliw, biopłynów i paliw z biomasy wykorzystywanych do spalania przez podmioty objęte systemem EU ETS. Rozporządzenie wykonawcze Komisji 2022/388 stwarzało podstawę dla państw członkowskich lub właściwych organów, do uznania za spełnione kryteriów, o których mowa w art. 29 ust. 2-7 i ust. 10 dyrektywy 2018/2001 w stosunku do paliw z biomasy, biopłynów i biopaliw spalanych w okresie od dnia 1 stycznia 2022 r. do 31 grudnia 2022. r. przez podmioty objęte systemem EU ETS. Skorzystanie z tej możliwości byłoby tożsame z przyjęciem, że emisja ze spalania w 2022 r. paliw z biomasy, biopłynów i biopaliw, raportowana w ramach systemu EU ETS, będzie traktowana jako zeroemisyjna bez konieczności wykazywania dowodów na spełnienie ww. kryteriów.
4. 19 kwietnia 2022 r. Ministerstwo Klimatu i Środowiska poinformowało, że podejmie pilne prace legislacyjne nad wprowadzaniem zmian w krajowym porządku prawnym w celu zwolnienia z obowiązku weryfikacji zgodności z KZR oraz ograniczenia emisji gazów cieplarnianych.
5. Ostatecznie przepis mówiący o tym, że: „W okresie od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. biopaliwa, biopłyny i paliwa z biomasy w rozumieniu art. 3 pkt 21a rozporządzenia Komisji (UE) 2018/2066, wykorzystywane do spalania przez operatora statku powietrznego albo prowadzącego instalację, uznaje się za spełniające kryteria zrównoważonego rozwoju i ograniczania emisji gazów cieplarnianych, o których mowa w art. 38 ust. 5 akapit pierwszy tego rozporządzenia.” został zaproponowany w Ustawie z dnia 7 lipca 2022 r. o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw.
6. W międzyczasie w projekcie Komisji dot. rewizji RED II (tzw. RED III) wprowadzono zaostrzone kryteria KZR. Mowa już o 5 MW (biomasa stała) i 2 MW (biomasa zgazowana). Po przyjęciu tego aktu na poziomie Unii Europejskiej wymagana będzie jego implementacja przez państwa członkowskie, w tym Polskę.

Zmiany w progach KZR nie wyczerpują oczywiście w pełni katalogu zmian, jakie mają być wprowadzone w kwestii wykorzystywania biomasy w związku z wejściem w życie Pakietu Fit for 55. Również na szczeblu polskiej legislacji można zauważyć intensyfikację prac związanych z kreowaniem rynku biomasy. W związku z tzw. Zieloną transformacją przynajmniej niektóre rodzaje biomasy będą odgrywały coraz większą rolę. Dlatego powinniśmy spodziewać się zmian legislacyjnych ułatwiających funkcjonowanie tego rynku. Niemniej jednak przyszłość wykorzystywania biomasy w dużej mierze będzie zależeć od jej dostępności, a ta w związku z wojną na Ukrainie jest bardziej ograniczona.